Głównym założeniem ideowym projektu architektonicznego Muzeum Sztuki Nowoczesnej stało się połączenie terenu parku i placu poprzez odpowiednie ukształtowanie przestrzeni publicznej wnętrza budynku Muzeum. Wydarzenia artystyczne w przestrzeniach otwartych mają ten sam walor ekspresji a różnią się tylko warunkami miejsca.
Wiodącym założeniem projektowym stało się stworzenie Muzeum akcji.
Dlatego też uznano w projekcie, że ukształtowanie przestrzeni placu (przed gmachem PKiN) przestrzeni forum we wnętrzach muzeum oraz terenów zielonych (park miejski) łączy wspólna cecha funkcjonalna, formalna i emocjonalna. Aby podkreślić jedność ideową podłoża pomiędzy parkiem i placem starano się podkreślić również jedność stylistyczną z powierzchnią forum. Morfologia podłoża różni się tylko w tych fragmentach planu gdzie następuje wyraźna zmiana funkcji przez, którą przechodzą tzw. "pola sztuki". Teza jednorodności podłoża - jeśli okazałaby się właściwą dla tego fragmentu opracowania otoczenia PKiN, mogłaby w dalszym ciągu stanowić wytyczną formalną i funkcjonalną dla pozostałych obiektów znajdujących się w ciągu pierzei ul. Marszałkowskiej na odcinku pomiędzy ul. Świętokrzyską i Alejami Jerozolimskimi.
Funkcja
Warstwowy podział funkcji został uszeregowany wg. natury funkcji wiodących i tak:
- poziom 0.00 ze względu na łatwy dostęp przewidziano przestrzeń komercyjną i przestrzeń do wynajęcia. Wysokość kondygnacji w tej warstwie funkcjonalnej jest różna i waha się od 4.5 - 8m co wynika z ukształtowania stropu nad przestrzenia handlową. Ten fragment bryły obiektu wraz z podziemiem (przeznaczonym w całości na parkingi i magazyny techniczne) stanowi bazę, ponad którą wyniesiona jest bryła właściwego muzeum. Część środkową tzw. "pola sztuki" tworzą dynamiczną płaszczyznę, która od południa łączy się łagodnie z Placem Defilad przechodząc następnie przez wnętrze Muzeum, a od północy asymiluje się w obszar zieleni parkowej. Jest to przestrzeń wydzielona klimatycznie a formalnie ukształtowania w ten sposób aby łączyć wizualnie i funkcjonalnie tereny parkowe z placem przed fasadą PKiN. W tej warstwie przewidziano przestrzeń tzw. Forum Sztuki przeznaczonej dla nieprzewidywalnych działań interaktywnych. Jest to także miejsce dla organizacji wystaw czasowych, happeningów itp. Ideowo miałaby to być przestrzeń dla rekreacji i prowokacji artystycznej. Strefa ta oddzielona jest od uciążliwej komunikacji jednak przy zachowaniu możliwości wglądu w otoczenie miasta.
Trzecia warstwa unosząca się niczym obłok nad �polami sztuki� to sale ekspozycyjne, pod którymi podwieszono "warstwę" programu towarzyszącego: pracownie, pokoje gościnne, sale konferencyjne, sale audio video, restauracje, kafeterie itp. Środkową część o powierzchni 1500m2 zajmuje sala wielofunkcyjna, która oprócz funkcji prezentacji sztuki może być także miejscem pokazów i widowisk parateatralnych. Czwartą i ostatnia warstwę stanowi zielony dach, który w całości udostępniony jest użytkownikom - stanowi plateau widokowe w kierunku panoramy miasta.
Konstrukcja i tworzywo
Rozwiązania konstrukcyjne podporządkowano i dostosowano do potrzeb funkcjonalnych w danej warstwie. I tak zaczynając od podziemia:
- poziom - 8.00 i - 3.5m - dwa poziomy parkingów: konstrukcja szkieletowo - płytowa z zabezpieczeniem murem oporowym wzdłuż obszaru działki muzeum. W tej części zastosowano moduł konstrukcyjny typowy dla parkingów 8 x 8 m.
- poziom ±0.00 poziom terenu - poziom terenu w całości zajmują funkcje handlowo - usługowe. Dla tej warstwy przewiduje się podobną konstrukcję jak dla poziomu parkingów oparta na module 8 x 8m. Zmiana dotyczy konstrukcji stropów połaciowych (skośnych) nad strefą handlową.
Przewiduje się stropy na dźwigarach stalowych dopełnionych żebrowymi płytami żelbetowymi. Górne połacie wykończono betonem natryskowym z domieszką pyłu szklanego (antypoślizg).
- poziom +5.00 - 10.00 Forum - w warstwie wysokiego parteru tzw. �forum� następuje zmiana modułu z 8 x 8 na moduł 16 x 16m. Dla tej warstwy ze względu na brak stężeń poziomych (ścian) rolę tę spełniają rozbudowane filary (4 szt.), w których znajdują się podstawowe elementy funkcjonalne (toalety, windy, schody, magazyny).
- poziom +10.00-26.00 w tej części bryły muzeum przewidziano właściwe sale wystawowe oraz cały program oświatowy, dydaktyczny i propagatorski. Dla tej warstwy funkcjonalnej przewiduje się podobny jak dla warstwy "forum" moduł konstrukcyjny tzn. 16 x 16m. Na szczególną uwagę pod względem konstrukcyjnym zasługuje sposób podwieszenia elementów programu funkcji towarzyszących pokoje, sale, pracownie, warsztaty artystyczne, które są "podwieszone" do bloku sal wystawowych zajmujących całą powierzchnię muzeum.
- ostatnią warstwę funkcjonalną i konstrukcyjną jest "zielony dach". W tej części zespołu zastosowano systemy konstrukcyjne zalecane dla tego typu rozwiązań ze szczególnym uwzględnieniem ponadnormatywnych obciążeń i odprowadzenia wody.
Nota!
Ważnym i zarazem trudnym w realizacji elementem konstrukcji jest główny trzon stabilizujący konstrukcję budynku znajdujący się w centrum obiektu. Potężna hala dla działań interaktywnych o wymiarach 70x30m i wysokości 12m jest "zawieszona" nad częścią forum, które znajduje się na parterze. Pod względem konstrukcyjnym jest to główny element strukturalny, który stanowi bazę dla konstrukcji szkieletowej, która go otacza.
Ten fragment konstrukcji spełnia ponadto funkcje stabilizujące dla sił poziomych. Podstawowymi elementami konstrukcji są 4 podpory połączone ścianami tarczowymi o wysokości 15m. Ten fragment konstrukcji jest w całości dylatowany od otaczającej go struktury budynku muzeum.
