Obiektywnie i subiektywnie

W dyskusji na temat polskich inwestycji w słoneczne mikroelektrownie nie brakuje głosów sceptycznych. Panele słoneczne na naszej szerokości geograficznej, przy charakterystycznej dla Polski przewadze dni pochmurnych, nie są i nie będą w przewidywalnej przyszłości sposobem na zbudowanie fortuny. Wydajność oferowanych na rynku ogniw fotowoltaicznych rośnie jednak błyskawicznie, a ich ceny systematycznie spadają. Inwestycja rzędu kilkunastu tysięcy złotych wystarczy w zupełności, by stworzyć własną słoneczną elektrownię, która zaspokoi potrzeby przeciętnej rodziny. Niezwykła popularność fotowoltaiki i u naszych zachodnich sąsiadów, którzy na jej upowszechnienie postawili już wiele lat temu i dziś mogą pochwalić się mogą najwyższą na świecie liczbą domowych mikroinstalacji, daje do myślenia i dowodzi, że gra warta jest świeczki.

Decyzja o wyposażeniu domu, zwłaszcza nowobudowanego, w panele fotowoltaiczne rodzi się przy tym często nie tyle z chłodnej kalkulacji, co z przekonania, że sposób pozyskiwania energii w skali całego świata musi w najbliższych latach ulec zmianie. Według raportu RWE, łączna moc polskich elektrowni słonecznych wzrosła w roku 2015 aż trzykrotnie, do czego niewątpliwie przyczyniły się zarówno korzystne dla właścicieli źródeł energii odnawialnej zmiany w prawie, jak i wyjątkowo upalne lato oraz pamiętny sierpniowy kryzys energetyczny. Własne źródło prądu, które uniezależni nas od cen energii elektrycznej na najbliższych dwadzieścia - trzydzieści lat (tyle wynosi na ogół żywotność instalacji fotowoltaicznej), to powód, by we własną przyszłość patrzeć z większym optymizmem.

Autonomia czy dostęp?

O ile eksploatacja zamontowanych na własnym terenie paneli nie powinna sprawiać większych problemów, przed jej uruchomieniem musimy starannie rozważyć, w jaki sposób gospodarować będziemy wytwarzaną przez nie energią na przestrzeni roku. Choć w letnie dni nasza domowa elektrownia jest w stanie wytworzyć znaczne nadwyżki energii, w miesiącach zimowych jej efektywność spada nieuchronnie do bardzo niskich wartości. W chłodniejszym półroczu niezbędne okaże się czerpanie prądu ze zgromadzonych we własnych akumulatorach nadwyżek, albo - jeśli takich urządzeń nie posiadamy - od zewnętrznego dostawcy. Do wyboru mamy zatem dwie opcje: budowę autonomicznego systemu energetycznego z własnymi buforami, bez podłączenia do sieci (tzw. off grid) lub włączenie domowej mikroinstalacji do publicznej sieci i podpisanie umowy z wybranym dostawcą energii elektrycznej w Warszawie, który przejmie od nas nadwyżki i zapewni dostawy prądu na czas, gdy nasze własne ogniwa nie będą pracowały wystarczająco wydajnie w stosunku do potrzeb.

Na mecie legislacyjnego maratonu

Zasady współpracy między właścicielami mikroinstalacji a dystrybutorami energii elektrycznej stanowiły na przestrzeni minionych kilkunastu miesięcy przedmiot gorących debat między politykami, środowiskiem producentów energii odnawialnej i koncernami energetycznymi. Uchwalona w lutym 2015 roku Ustawa o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478) poddana została dwóm kolejnym nowelizacjom (z 29 grudnia 2015 oraz 22 czerwca 2016), jeszcze zanim jej uregulowania zdążyły wejść w życie. Wykreślono z niej między innymi nałożony na dostawców energii w pierwotnej wersji obowiązek skupywania dostarczanych do sieci nadwyżek od właścicieli niewielkich instalacji fotowoltaicznych po odgórnie określonej, dość wysokiej cenie, czyli według tak zwanych taryf gwarantowanych (FiT). W to miejsce wprowadzono tzw. zasadę opustu: za każdą jednostkę energii (kWh) z odnawialnych źródeł dostarczoną do sieci, odbiorca końcowy, zwany już oficjalnie prosumentem, ma prawo odebrać bezpłatnie 0,8 (dla instalacji o mocy do 10 kW) lub 0,7 jednostki energii w ramach ogólnego rozliczenia. Odnawialne źródło energii, wykorzystywane na własne potrzeby przez prosumenta, nie zostało zatem przez ustawodawcę potraktowane jako potencjalne źródło zarobków.

Choć wprowadzone na przestrzeni ostatnich miesięcy zmiany w prawie rozczarowały wielu entuzjastów zielonej energii, inwestycja w domowe panele fotowoltaiczne wciąż uznawana jest za opłacalną. Według szacunków Instytutu Energii Odnawialnej na pełny zwrot zainwestowanej w nie kwoty, przy finansowaniu w całości ze środków własnych, liczyć możemy jednak dopiero po upływie blisko 20 lat. Nieco szybciej, bo już po niespełna 13 latach, powinna się nam zwrócić inwestycja dofinansowana w 40% ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w ramach programu PROSUMENT. Jeśli planujemy skorzystać z takiego  wsparcia, warto się pospieszyć - do końca 2016 przyznawane będą dofinansowania w wysokości 40%, później jednak pomoc wynosić ma jedynie 30%.

O tym, że wsparcie udzielone prywatnym właścicielom domów może opłacać się również dostawcom prądu, wie międzynarodowy koncern energetyczny RWE (www.rwe.pl/pl/dla-domu), który działa również w Polsce. Jego polscy klienci liczyć mogą na wsparcie na wszystkich etapach przeprowadzania inwestycji, od zapewnienia finansowania po montaż. Jeśli i w Warszawie fotowoltaika osiągnie z czasem taki sukces, jak w Berlinie, budowanie dobrych relacji z prosumentami będzie dla każdego dostawcy energii elektrycznej na wagę złota.