Postindustrial. Manufaktury, fabryki, spichlerze, składy, magazyny... Pojawiając się w historii kultury materialnej człowieka, stawały się od początku funkcjami raczej izolowanymi, mniej lub bardziej pożądanymi w jego bezpośrednim otoczeniu, wywołującymi pewien psychologiczny lęk przed skutkami oddziaływania procesów technologicznych zachodzących w ich wnętrzu. Mogły z pewnością drażnić zmysły, uniemożliwiając pełnią wypoczynku.
Dziś wiele z nich jest opuszczonych, często w stanie zaawansowanej destrukcji. Niszczeją, tracąc nieodwracalnie swoje unikalne walory: symboliczne, emocjonalne, historyczno-dokumentalne, estetyczne, funkcjonalno-użytkowe czy techniczno-technologiczne.
Jaką przyjąć strategię ochrony? Obserwujemy rozbieżne postawy: negacji (likwidacje i rozbiórki), biernej tolerancji (zaniechanie jakichkolwiek działań naprawczych, skazywanie obiektu na powolną śmierć techniczną); akceptacji (dbałość i ocalanie od zniszczenia przez podejmowanie czynności naprawczo-konserwatorskich, przedłużanie egzystencji przez adaptację do nowych potrzeb i funkcji) oraz twórczej kontynuacji (przedłużanie egzystencji przez rozbudowę i transformację atmosfery i charakteru obiektu w nową jakość estetyczno-funkcjonalną).
Postindustrialne dziedzictwo bezsprzecznie jest istotnym składnikiem krajobrazu kulturowego człowieka, a jego walory świadectwem materialnego i duchowego rozwoju cywilizacji. Wymogiem XXI wieku jest ochrona jego unikalnego piękna w procesie adaptacji, poprzez ponowne wykorzystanie jego walorów do nowych celów produkcyjnych, komercyjno-publicznych i mieszkaniowych, z maksymalnym poszanowaniem jak największej ilości oryginalnych elementów.
Warto więc inwestować w obiekty postindustrialne z powodów:
– estetycznych – gdyż kreujemy indywidualny i niepowtarzalny wizerunek przestrzeni zewnętrznej i wewnętrznej,
– ekologicznych – następuje w ten sposób proces utylizacji i rekultywacji szkodliwych i zdegradowanych gruntów,
– urbanistycznych – zapobiegamy niekontrolowanemu rozlewaniu się przedmieść dzięki dogęszczaniu opuszczonych i wyludnionych terenów poprzemysłowych,
– kulturowych – chronimy wartości historyczne, regionalne,
– społecznych – integrujemy się z obiektami industrialnymi, przełamując naszą niechęć, co prowadzi do wzrostu świadomości społecznej,
– przyrodniczych – oszczędzamy tereny zielone i chronimy krajobraz przed zakusami nowych inwestycji.
Ten pozytywny proces mogą jednak utrudniać czynniki:
– ekonomiczne – wymagające zaangażowania wysokich kosztów realizacji inwestycji,
– technologiczne – stosowanie specjalistycznych, skomplikowanych rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych.
Osiągnięte jednak korzyści są niewspółmierne do poniesionych kosztów, co udowadniają znakomicie funkcjonujące dziś postindustrialne budowle – ikony, jak: Doki św. Katarzyny i Tate Modern w Londynie, Gazometry w Wiedniu, Stara Papiernia w Konstancinie Jeziornej, Bolko loft w Bytomiu, Stary Browar w Poznaniu, Manufaktura w Łodzi, Centrum Edukacji i Biznesu w Gliwicach czy Fabryka Trzciny na warszawskiej Pradze. Najnowszy numer Archivolty prezentuje kolejny, nowy obiekt w tej branży: LOFTY w dawnym spichlerzu w Gliwicach. Ale obok tego inne budynki, rozważania teoretyczne, prezentacje nowych projektów, relacje z konferencji naukowych, wystaw i konkursów architektonicznych.
Zachęcam do lektury.
Archivolta 4/2009 w księgarni W-A.pl - alejahandlowa.eu > > >
Spis treści
04/2009
6 ArcyARCHIwizje – spotkania z architektami 18.09.09 Łódź, Wojciech Wycichowski
7–10 Newcastle – architektoniczny tygiel, Jan Kurek
14–17 Adieu La Tourette, Wojciech Leśnikowski
18 OSSA 2009 Emocje Poznania
19–22 SZTUKA dla ZDROWIA: architektura szpitali, Katarzyna Ryczek
24–25 Peter Eisenman i Jaques Derrida, pomiędzy architekturą a filozofią, Michał Brzóska, Adam Nadolny
26–31 Adaptacja dawnego spichlerza w Gliwicach na lofty mieszkalne, Przemo Łukasik, Łukasz Zagała
32–37 HS99 – niematerialne, Dariusz Herman, Piotr Śmierzewski, Wojciech Subalski
39–44 Dworzec PKP w Katowicach, SUD Architectes Polska
45 INFATEC – dobrze się układa
46–49 OFFSET HOUSE – rozbudowa pomysłu klienta, Aleksander Bednarski, Mariusz Komraus, Tomasz Pokropowicz
50–51 Jednorodzinny dom pasywny w Poznaniu, Tomasz Mielczyński
52–57 Bydgoszcz – konkurs na zachodnią pierzeję Starego Rynku, Dawid Gulczyński
58–59 Zasady prawidłowego montażu elewacji z płyt cementowo-drzazgowych CETRIS
60–61 ArchFilmFest, Wiosna – Jesień 2009/Wiosna 2010
64–65 Arena DESIGN, Poznań 2009, Beata Komar, Beata Kucharczyk-Brus
66 FTA – Porozmawiajmy o wnętrzach, Patryk Maligranda, Katarzyna Baranowska
68–69 Świadome wnętrze, ponad 900 architektów na wykładach!
70–72 Nie tylko „maszyny do mieszkania”, Marta Ostrowska
74–75 Nowoczesność w architekturze, Tomasz Wagner
76–77 „Ruda Wielkie Miasto, Ruda Piękne Miasto” – Warsztaty studenckie WA Politechniki Śląskiej, Szymon Rendchen
78–80 54. edycja konkursu o Doroczne Nagrody TUP za prace dyplomowe z zakresu urbanistyki i gospodarki przestrzennej, Nina Juzwa
81 Xella Polska inwestuje w fabrykę YTONG w Pile
82–84 Trójgłowy smok – architektura Górnego Śląska (1922–1939) – wystawa w Ostrawie, Radovan Lipus
85–87 Projekty znalezione w Gliwicach, Anna Kwiecień
88–89 „Porwanie Europy” – historia architektury według Jadwigi Kocur, Irma Kozina
90–91 Biprostal, pierwszy wieżowiec w Krakowie, Małgorzata Włodarczyk
92–98 Szlak Architektury Modernistycznej w Katowicach – historia pamięci miasta, Zofia Oslislo
99–101 Jurand Jarecki – laureat Medalu im. Zygmunta Majerskiego 2009, Nina Juzwa
102-103 Wynurzenia, czyli Nic, Jolanta Gromadzka
Archivolta 4/2009 w księgarni W-A.pl - alejahandlowa.eu > > >
Archivolta 4/2009 w księgarni W-A.pl - alejahandlowa.eu > > >
