Głównym założeniem ideowym projektu architektonicznego
Muzeum Sztuki Nowoczesnej stało się połączenie terenu
parku i placu poprzez odpowiednie ukształtowanie przestrzeni
publicznej wnętrza budynku Muzeum. Wydarzenia artystyczne
w przestrzeniach otwartych mają ten sam walor ekspresji
a różnią się tylko warunkami miejsca.
Wiodącym założeniem projektowym stało się stworzenie
Muzeum akcji.
Dlatego też uznano w projekcie, że ukształtowanie przestrzeni
placu (przed gmachem PKiN) przestrzeni forum we wnętrzach
muzeum oraz terenów zielonych (park miejski) łączy wspólna
cecha funkcjonalna, formalna i emocjonalna. Aby podkreślić
jedność ideową podłoża pomiędzy parkiem i placem starano
się podkreślić również jedność stylistyczną z powierzchnią
forum. Morfologia podłoża różni się tylko w tych fragmentach
planu gdzie następuje wyraźna zmiana funkcji przez,
którą przechodzą tzw. "pola sztuki". Teza
jednorodności podłoża - jeśli okazałaby się właściwą
dla tego fragmentu opracowania otoczenia PKiN, mogłaby
w dalszym ciągu stanowić wytyczną formalną i funkcjonalną
dla pozostałych obiektów znajdujących się w ciągu pierzei
ul. Marszałkowskiej na odcinku pomiędzy ul. Świętokrzyską
i Alejami Jerozolimskimi.
Funkcja
Warstwowy podział funkcji został uszeregowany wg.
natury funkcji wiodących i tak:
- poziom 0.00 ze względu na łatwy dostęp przewidziano
przestrzeń komercyjną i przestrzeń do wynajęcia. Wysokość
kondygnacji w tej warstwie funkcjonalnej jest różna
i waha się od 4.5 - 8m co wynika z ukształtowania
stropu nad przestrzenia handlową. Ten fragment bryły
obiektu wraz z podziemiem (przeznaczonym w całości
na parkingi i magazyny techniczne) stanowi bazę, ponad
którą wyniesiona jest bryła właściwego muzeum. Część
środkową tzw. "pola sztuki" tworzą dynamiczną
płaszczyznę, która od południa łączy się łagodnie
z Placem Defilad przechodząc następnie przez wnętrze
Muzeum, a od północy asymiluje się w obszar zieleni
parkowej. Jest to przestrzeń wydzielona klimatycznie
a formalnie ukształtowania w ten sposób aby łączyć
wizualnie i funkcjonalnie tereny parkowe z placem
przed fasadą PKiN. W tej warstwie przewidziano przestrzeń
tzw. Forum Sztuki przeznaczonej dla nieprzewidywalnych
działań interaktywnych. Jest to także miejsce dla
organizacji wystaw czasowych, happeningów itp. Ideowo
miałaby to być przestrzeń dla rekreacji i prowokacji
artystycznej. Strefa ta oddzielona jest od uciążliwej
komunikacji jednak przy zachowaniu możliwości wglądu
w otoczenie miasta.
Trzecia warstwa unosząca się niczym obłok nad polami
sztuki to sale ekspozycyjne, pod którymi podwieszono
"warstwę" programu towarzyszącego: pracownie,
pokoje gościnne, sale konferencyjne, sale audio video,
restauracje, kafeterie itp. Środkową część o powierzchni
1500m2 zajmuje sala wielofunkcyjna, która oprócz funkcji
prezentacji sztuki może być także miejscem pokazów
i widowisk parateatralnych. Czwartą i ostatnia warstwę
stanowi zielony dach, który w całości udostępniony
jest użytkownikom - stanowi plateau widokowe w kierunku
panoramy miasta.
Konstrukcja i tworzywo
Rozwiązania konstrukcyjne podporządkowano i dostosowano
do potrzeb funkcjonalnych w danej warstwie. I tak
zaczynając od podziemia:
- poziom - 8.00 i - 3.5m - dwa poziomy parkingów:
konstrukcja szkieletowo - płytowa z zabezpieczeniem
murem oporowym wzdłuż obszaru działki muzeum. W tej
części zastosowano moduł konstrukcyjny typowy dla
parkingów 8 x 8 m.
- poziom ±0.00 poziom terenu - poziom terenu
w całości zajmują funkcje handlowo - usługowe. Dla
tej warstwy przewiduje się podobną konstrukcję jak
dla poziomu parkingów oparta na module 8 x 8m. Zmiana
dotyczy konstrukcji stropów połaciowych (skośnych)
nad strefą handlową.
Przewiduje się stropy na dźwigarach stalowych dopełnionych
żebrowymi płytami żelbetowymi. Górne połacie wykończono
betonem natryskowym z domieszką pyłu szklanego (antypoślizg).
- poziom +5.00 - 10.00 Forum - w warstwie wysokiego
parteru tzw. forum następuje zmiana modułu z 8 x
8 na moduł 16 x 16m. Dla tej warstwy ze względu na
brak stężeń poziomych (ścian) rolę tę spełniają rozbudowane
filary (4 szt.), w których znajdują się podstawowe
elementy funkcjonalne (toalety, windy, schody, magazyny).
- poziom +10.00-26.00 w tej części bryły muzeum przewidziano
właściwe sale wystawowe oraz cały program oświatowy,
dydaktyczny i propagatorski. Dla tej warstwy funkcjonalnej
przewiduje się podobny jak dla warstwy "forum"
moduł konstrukcyjny tzn. 16 x 16m. Na szczególną uwagę
pod względem konstrukcyjnym zasługuje sposób podwieszenia
elementów programu funkcji towarzyszących pokoje,
sale, pracownie, warsztaty artystyczne, które są "podwieszone"
do bloku sal wystawowych zajmujących całą powierzchnię
muzeum.
- ostatnią warstwę funkcjonalną i konstrukcyjną jest
"zielony dach". W tej części zespołu zastosowano
systemy konstrukcyjne zalecane dla tego typu rozwiązań
ze szczególnym uwzględnieniem ponadnormatywnych obciążeń
i odprowadzenia wody.
Nota!
Ważnym i zarazem trudnym w realizacji elementem konstrukcji
jest główny trzon stabilizujący konstrukcję budynku
znajdujący się w centrum obiektu. Potężna hala dla
działań interaktywnych o wymiarach 70x30m i wysokości
12m jest "zawieszona" nad częścią forum,
które znajduje się na parterze. Pod względem konstrukcyjnym
jest to główny element strukturalny, który stanowi
bazę dla konstrukcji szkieletowej, która go otacza.
Ten fragment konstrukcji spełnia ponadto funkcje
stabilizujące dla sił poziomych. Podstawowymi elementami
konstrukcji są 4 podpory połączone ścianami tarczowymi
o wysokości 15m. Ten fragment konstrukcji jest w całości
dylatowany od otaczającej go struktury budynku muzeum.